Primatlar nasıl sınıflandırılır?

Primatlar, iki alt takım olan Strepsirrhines ve Haplorrhines olarak sınıflandırılır.

Strepsirrhines, salgı bezlerine (lemuriform primatlar) veya yokluğuna (lorisiform primatlar) sahip olan primatları içerir. Bu alt takımdaki primatlar genellikle daha küçüktür, güçlü dişlere sahiptir ve büyük gözler, tüyler ve kuyruklar gibi özellikleri vardır.

Haplorrhines, tüm diğer primatları içeren daha büyük bir grup oluşturur. Bu alt takımdaki primatların gözleri daha büyüktür ve kuru burun yapısına sahiptirler. Haplorrhines, iki takım, yani Tarsiers ve Anthropoids olarak da sınıflandırılır. Tarziers, daha küçük ve madagaskarlı hayvanlar, krallık Hayvanlar olduğu gibi, bu takımın madagaskarlı üyeleri tek tek özel olarak sınıflandırılır. Anthropoids, maymunlar, insansılar ve insansılardan oluşur, bu takımın bir üyesiyseniz, türünüz öz olarak tanımlanır.

Ek olarak, Anthropoids, iki takıma daha ayrılır: Platyrrhines (Yeni Dünya Maymunları) ve Catarrhines (Eski Dünya Maymunları). Yeni Dünya Maymunları, Güney ve Orta Amerika'nın tropik ormanlarına özgüdürler. Burun deliklerinin yanında yer alan burun yapısı ile tanınırlar. Eski Dünya Maymunları, Afrika ve Asya'nın tropik ormanlarından ve çalılık alanlarından gelirler. Burun delikleri altında yer alan burun yapıları ile tanınırlar. İnsansılar, Eski Dünya maymunlarının bir üyesidir ve kuru burunlu olmalarının yanı sıra, büyük beyinleri, dikey dikme, uzun yaşam ömrü ve yüksek derecede sosyal organizasyon gibi belirgin özellikleri vardır.

Primatlar, biyolojik taksonomi sisteminde Takım Primates'e ait hayvanlardır. Bu takım, alt takımlar, familyalar, alt familyalar, cinsler ve türler olmak üzere birçok düzeyde sınıflandırılır.

1. Alt takımlar: Primatlar, iki farklı alt takıma ayrılır:
- Strepsirrhini (Eski Dünya memelileri): Lorisler, lemurlar, galago ve aye-aye gibi türleri içerir.
- Haplorrhini (Yeni Dünya memelileri): Maymunlar, insansı maymunlar ve insanları içerir.

2. Familyalar: Alt takımlar daha da alt düzeyde familyalara ayrılır. Örneğin Strepsirrhini alt takımı, Lemuridae (lemurlar) ve Lorisidae (lorisler) gibi familyalara ayrılır.

3. Alt Familyalar: Bir familya içinde daha da alt düzeyde alt familyalar bulunabilir. Örneğin Haplorrhini alt takımında Callitrichidae (marmosetler) familyası, Callitrichinae alt familyasına ayrılır.

4. Cinsler: Alt familyalar içinde cinslere ayrılabilir. Örneğin Callitrichinae alt familyası içinde Callithrix (marmosetler) cinsi bulunur.

5. Türler: Cinsler daha da alt düzeyde türlere ayrılır. Örneğin Callithrix cinsindeki Callithrix jacchus (Kahverengi paslı marmoset) ve Callithrix geoffroyi (Beyaz yanaklı marmoset) gibi türler bulunur.

Bu sınıflandırma düzeyleri, primatlarda gözlemlenen anatomik, fizyolojik ve genetik benzerlikler temel alınarak yapılır. Ancak, bu taksonomik düzenleme sürekli olarak revize edilmektedir ve yeni keşifler ve araştırmalarla değişiklikler olabilir.

Primatlar, omurgalı hayvanlar aleminde bulunan ve primat takımı olarak adlandırılan bir grup hayvandır. Primatlar, genellikle insanlara en yakın olan hayvanlar olarak kabul edilir ve dünya genelinde yaklaşık 300 türü vardır. Primatların sınıflandırılması aşağıdaki gibi yapılır:

1. Alt takımlar: Primatlar, iki alt takımda sınıflandırılır. Bunlar Strepsirrhini (burun delikleri uzun ve ayrı şekilde olan primatlar) ve Haplorhini (burun delikleri birbirine yakın olan primatlar) alt takımlarıdır.

2. İnfra takımlar: Alt takımlar daha sonra infra takımlara ayrılır. Strepsirrhini alt takımı, Lemuriformes (lemur ve indri gibi primatları içerir) ve Lorisiformes (loris ve potto gibi primatları içerir) olmak üzere iki infra takıma ayrılır. Haplorhini alt takımı ise Tarsiiformes (tarsier gibi primatları içerir) ve Simiiformes (maymunlar ve insanlar gibi primatları içerir) olmak üzere iki infra takıma ayrılır.

3. Parvorderlar: İnfra takımlar daha sonra parvorderlara ayrılır. Parvorderlar, primatların daha spesifik gruplarını ifade eder. Örneğin, Simiiformes infra takımı, Yeni Dünya maymunları ve Eski Dünya maymunları olarak adlandırılan iki parvordere bölünür. Eski Dünya maymunları parvorderi de daha sonra insansı maymunlar (gibon, orangutan, goril, şempanze, insan) ve insansı olmayan maymunlar (makak, babun, langur, kuyruksuz maymun) olarak ayrılır.

4. Türler: Parvorderlara ayrılan gruplar daha sonra türlere ayrılır. Örneğin, insansı maymunlar parvorderi içinden gibon, orangutan, goril, şempanze ve insan gibi farklı türler sınıflandırılır.

Primatların sınıflandırılması, yapılan moleküler ve morfolojik araştırmalara dayanır ve sürekli olarak güncellenir. Bu nedenle, primatların taksonomisi üzerinde değişiklikler olabilir.

Primatlar, aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:

1. Alt takımlar (Suborder): Primatlar, iki alt takıma ayrılır. Bunlar, Strepsirhini ve Haplorhini'dir.

- Strepsirhini: Strepsirhini primatları arasında lemurlar ve kobaylar bulunur. Bu primatlar, uzun burunlu, uzun kuyruklu ve büyük kulaklara sahiptir.

- Haplorhini: Haplorhini primatları arasında maymunlar, insanlar ve insansı maymunlar (şempanze, goril vb.) bulunur. Bu primatlar, daha küçük burunlara ve kuyruksuzlara sahiptir.

2. İnfra takımlar (Infraorder): Haplorhini primatları, iki infra takıma ayrılır. Bunlar, Tarsiiformes ve Simiiformes'tir.

- Tarsiiformes: Tarsiiformes primatları, Tarsius cinsi içerisinde yer alan maki türlerini içerir. Bu primatlar, küçük boyutlu, gececi ve uzun parmaklara sahiptir.

- Simiiformes: Simiiformes primatları, Yeni Dünya ve Eski Dünya maymunlarını içerir.

- Yeni Dünya maymunları (Platyrrhini): Yeni Dünya maymunları, Orta ve Güney Amerika'ya özgüdür. Örnek olarak örümcek maymunlarını ve kapuçin maymunlarını verebiliriz. Bu primatlar, genellikle uzun kuyruklu ve geniş burunlu olma eğilimindedir.

- Eski Dünya maymunları (Catarrhini): Eski Dünya maymunları, Afrika, Asya ve Avrupa'da bulunur. İki aileyi içerir: Cercopithecidae (makaklar, babunlar vb.) ve Hominidae (insanlar ve insansı maymunlar). Bu primatlar, genellikle kısa kuyruklu ve dar burunlu olma eğilimindedir.

Primatlar, genellikle anatomik ve genetik özelliklerine göre sınıflandırılır. Ancak bu özelliklerin yanı sıra davranış, beslenme, habitat ve coğrafi dağılım gibi faktörler de göz önünde bulundurulabilir.

Genel olarak primatlar iki alt takıma ayrılır:

1. Antropoidea (İnsansılar): İnsanlar, maymunlar (şempanzeler, orangutanlar, goriller, babunlar gibi), lemurlar ve örümcek maymunları gibi primatları içerir. Bu alt takım, genellikle daha büyük boyutlara sahiptir ve ikinci premolar dişlerine sahiptir.

2. Prosimii (Eski Dünya Maymunları): Lemurlar, lorisler ve galagolar gibi primatları içerir. Bu alt takım, genellikle daha küçük boyutlara sahiptir ve insanlara kıyasla daha ilkel özelliklere sahiptir.

Her iki alt takım da daha küçük taksonlara bölünür. Örneğin, maymunlar alt takımı, yüzlerce tür içeren örümcek maymunları, kapuçin maymunları, şempanzeler, orangutanlar ve babunlar gibi farklı gruplara ayrılabilir. Lemurlar alt takımı ise makineler, kattaşiler ve gündüz hayvanları gibi daha spesifik gruplara ayrılır.

Sınıflandırmada kullanılan diğer kriterler arasında morfoloji (vücut yapısı), anatomik adaptasyonlar, diş yapısı ve genetik benzerlikler de bulunabilir. Bunlar, primatların sınıflandırmasında kullanılan detaylı yöntemlerdir.