Uskumru Balığı (Scomber scombrus) Nedir?

Uskumru Balığı (Scomber scombrus) Nedir?​

Uskumru balığı, bilimsel adıyla Scomber scombrus, Türkiye'nin denizlerinde, özellikle Marmara, Karadeniz ve Ege’de yaygın olarak bulunan, ticari ve amatör balıkçılıkta önemli bir yer tutan bir balık türüdür. Uskumru, hızlı yüzme kabiliyeti, parlak mavi-yeşil sırtı ve yağlı eti ile bilinir. Sağlık açısından oldukça faydalı olan bu balık, omega-3 yağ asitleri bakımından zengin bir kaynaktır ve Türk mutfağında da sıkça tüketilir.

Uskumru Balığının Fiziksel Özellikleri​

Uskumru, ince ve uzun gövdesi ile güçlü bir yüzme yapısına sahiptir. İşte uskumru balığının temel fiziksel özellikleri:

• Renk: Uskumrunun sırtı mavi-yeşil tonlarında olup, yan tarafları gümüşi ve parlaktır. Vücudunda yatay koyu çizgiler bulunmaktadır.
• Boyut: Uskumru balıkları genellikle 20-40 cm arasında uzunluğa sahiptir. Büyük bireyler ise 50 cm'yi bulabilir.
• Ağırlık: Genellikle 100-500 gram arasında ağırlığa sahiptir, ancak iri bireylerde bu ağırlık 1 kg’yi aşabilir.
• Aerodinamik Yapı: Uskumrunun vücudu, su içinde minimum dirençle hızla yüzmesine olanak tanıyacak şekilde aerodinamiktir.

Uskumru Balığının Yaşam Alanları​

Uskumru balığı, denizlerin açık kısımlarında ve yüzeye yakın sularda sürüler halinde yaşayan göçmen bir balık türüdür:

• Açık Denizler: Uskumru balıkları açık denizlerde, özellikle yüzeye yakın bölgelerde sürüler halinde yaşarlar.
• Karadeniz, Marmara ve Ege Denizi: Uskumru balığı, Türkiye’nin Karadeniz, Marmara ve Ege denizlerinde sıkça bulunur. Ayrıca göç ederek Akdeniz ve Atlantik Okyanusu’na da yayılır.
• Göç Davranışları: Uskumru balıkları mevsimsel olarak göç ederler. İlkbaharda Karadeniz’e göç eder, sonbaharda ise Marmara ve Ege’ye geri dönerler.

Uskumru Balığının Beslenme Alışkanlıkları​

Uskumru balığı, yüzeyde veya suyun üst katmanlarında avlanan yırtıcı bir türdür. Genellikle küçük balıklar ve planktonlarla beslenir:

• Küçük Balıklar: Uskumru balığı, hamsi, istavrit ve sardalya gibi küçük balıklarla beslenir.
• Planktonlar: Uskumru balığı, zaman zaman planktonları da tüketir.
• Sürüler Halinde Avlanma: Uskumru balıkları genellikle sürüler halinde dolaşır ve bu şekilde avlanarak beslenir.

Uskumru Balığının Üreme Dönemleri​

Uskumru balıkları, ilkbahar ve yaz aylarında üreme dönemine girerler. Yumurtalarını açık denizlerde, suyun üst katmanlarına bırakırlar:

• Yumurtlama Zamanı: Uskumru balıkları, genellikle Mart ve Temmuz ayları arasında yumurtlar.
• Yavruların Gelişimi: Yumurtadan çıkan yavrular planktonlarla beslenir ve hızla büyüyerek sürülere katılırlar.

Uskumru Avlama Teknikleri​

Uskumru balığı, amatör ve ticari balıkçılar için popüler bir avdır. Avlanması kolaydır ve birçok farklı teknikle yakalanabilir.

1. Olta ile Uskumru Avı​

Olta ile uskumru avı, amatör balıkçılar arasında en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Yüzeye yakın sularda dolaşan uskumrular, hızlı yüzme yetenekleriyle dikkat çeker:

• Olta Takımı: Uskumru avında ince ve dayanıklı misinalar ile küçük, parlak iğneler kullanılır. 0,20-0,35 mm kalınlığındaki misinalar uygundur.
• Yem: Canlı yemler veya parlak yapay yemler uskumru avında oldukça etkilidir. Sardalya veya hamsi gibi yemler sıkça kullanılır.
• Avlanma Derinliği: Uskumru genellikle deniz yüzeyine yakın bölgelerde bulunduğu için yüzey oltası ile avlanmak oldukça verimlidir.

2. Trolling Yöntemi ile Uskumru Avı​

Trolling yöntemi, tekneden bırakılan yemli oltalarla uskumru avlamak için etkili bir tekniktir:

• Tekne Hızı: Tekne, sabit bir hızda ilerlerken yemli iğneler suyun yüzeyine yakın hareket eder.
• Yem Seçimi: Canlı yemler veya parlak yapay yemler trolling yöntemiyle uskumru avında sıkça kullanılır.

3. Gırgır Ağları ile Uskumru Avı​

Ticari balıkçılıkta uskumru avında en yaygın kullanılan yöntem gırgır ağlarıdır. Bu yöntemle büyük sürüler halinde bulunan uskumrular toplu olarak yakalanabilir:

• Ağların Kullanımı: Gırgır ağları, uskumru sürülerinin etrafına yerleştirilir ve balıklar toplu halde yakalanır.
• Zamanlama: Gırgır yöntemiyle uskumru avı genellikle gece yapılır, çünkü uskumrular bu saatlerde daha aktiftir.

Uskumru Avlama Sezonları ve Yasal Düzenlemeler​

Uskumru avcılığı, belirli sezonlarda yapılabilir ve yasal düzenlemelere tabidir. Popülasyonun korunması için avlanma boyu ve miktar limitlerine dikkat edilmelidir.

Yasal Düzenlemeler​

Uskumru avında dikkat edilmesi gereken bazı yasal düzenlemeler bulunmaktadır:

• Avlanma Sezonu: Uskumru avı genellikle Mart ve Eylül ayları arasında yapılır.
• Avlanma Boyu: Yasal olarak avlanabilir uskumru balığı boyu en az 20 cm’dir. Bu boyun altındaki balıkların avlanması yasaktır.
• Avlanma Limitleri: Günlük avlanabilecek uskumru miktarı amatör balıkçılar için sınırlıdır. Ticari balıkçılar için ise belirli kotlar uygulanır.

Uskumru Balığının Tüketimi ve Pişirme Yöntemleri​

Uskumru balığı, lezzetli ve yağlı etiyle Türk mutfağında oldukça popülerdir. Hem taze hem de tuzlanarak (çiroz) tüketilir.

Uskumru Balığı Nasıl Temizlenir?​

Uskumru balığının temizlenmesi oldukça basittir:

1. Pulların Temizlenmesi: Uskumru balığının pulları dikkatlice temizlenmelidir.
2. Karnının Açılması: Karnı dikkatlice yarılarak iç organları temizlenir.
3. Yıkama: Temizlenen balık bol su ile iyice yıkanmalıdır.

Uskumru Pişirme Yöntemleri​

Uskumru, çeşitli pişirme yöntemleriyle hazırlanabilir. İşte en popüler pişirme teknikleri:

• Izgara Uskumru: Zeytinyağı ve baharatlarla marine edilen uskumru, ızgarada pişirilerek lezzetli bir ana yemek sunar.
• Tava Uskumru: Unlanarak kızartılan uskumru, çıtır bir dış doku ve lezzetli bir iç doku sağlar.
• Çiroz (Tuzlama Uskumru): Uskumru balığı, tuzlanarak kurutulur ve meze olarak tüketilir. Çiroz, Türk mutfağında yaygın bir lezzettir.

---

Bu kapsamlı içerikte uskumru balığının özelliklerinden avlanma tekniklerine, yasal düzenlemelerden pişirme yöntemlerine kadar detaylı bilgiler sunduk. Uskumru, hem amatör hem de ticari balıkçılar için popüler bir av olup, mutfaklarda da sağlıklı ve lezzetli bir seçenek olarak yer alır.