“İnsan Her Şeydir”in Felsefesi
️Evrenin Merkezine Koyulan Varlığın Psikolojik ve Metafizik Yorumu
“İnsan, evrenin kendine bakmak için taktığı aynadır.”
– Ersan Karavelioğlu
1.
Kökeni: Sözün Felsefi Doğumu
Bu söz, sofist filozof Protagoras’a atfedilen şu cümleden türetilmiştir:
“İnsan her şeyin ölçüsüdür.”
(Homo mensura – Protagoras)
Bu cümleyle Protagoras, mutlak hakikatleri reddeder; ona göre bilgi, doğru ve gerçek; insanın algısına ve deneyimine göre değişir.

Yani: Gerçeklik, insan varsa vardır.
2.
Metafizik Açıdan: Evrenin Kendini Tanıması
“İnsan her şeydir” sözü, yalnızca etik veya bireyci bir iddia değil, aynı zamanda varoluşsal ve kozmolojik bir ifadedir.
Metafizik yorum:
- İnsan, evrende kendi varlığının farkında olan tek varlıktır.
- Bu farkındalık, evrenin kendi üzerine düşünebilmesi anlamına gelir.
- Bu nedenle insan, kendisi olduğu kadar evrenin de bilincidir.
Evrende yıldızlar kadar bilinç yoktur. Ama bir insan, tüm galaksilerden daha çok düşünebilir.
3.
Etik Açıdan: Değerin Kaynağı Olarak İnsan
Bu söz aynı zamanda hümanist felsefenin ve insan merkezli etik anlayışının temelidir.
Felsefi Akım | İnsanı Nasıl Görür? |
---|---|
![]() | İnsan, ahlaki kararların kaynağıdır |
![]() | İnsan, özünü kendi seçimiyle yaratır |
![]() | İnsan, deneyimin merkezidir |
![]() | İnsan, yaratılmışların en şereflisidir (eşref-i mahlûkat) |

- Sorumluluk sahibidir
- Değerlere anlam kazandırandır
- Kainata anlam yükleyendir
4.
Psikolojik ve Spiritüel Yorum
“İnsan her şeydir” demek, dış dünyada aradığın cevabın kendinde olduğunu kabul etmektir.
- Psikolojide bu, öz-farkındalık ve öz-benlik kavramlarıyla örtüşür
- Spiritüel öğretilerde ise, Tanrı’nın insandaki yansıması,
yani ilahi kıvılcım düşüncesiyle bağdaştırılır

Çünkü insan, hem soruyu soran, hem cevabı içeren varlıktır.
Sonuç: Her Şeyin Aynası Olarak İnsan
“İnsan her şeydir” sözü, bir övgü değil; bir sorumluluktur.
Çünkü bu ifade, insanı hakikat, değer ve bilinç dairesinin merkezine yerleştirir.
İnsan yoksa ölçü yok, anlam yok, yön yoktur.
“İnsan sadece bir beden değil, anlam üreten bir evrendir.”
– Ersan Karavelioğlu