Finans Hukukunda Menkul Kıymetler İşlemleri Nasıl Düzenlenir
Değerin ve Denetimin Dansı
“Bir kağıt, bazen bir şirketi temsil eder. Hukuk, o kağıdı evrensel güvene çevirir.”
– Ersan Karavelioğlu
1. Menkul Kıymet Nedir? Hangi Varlıkları Kapsar?
Menkul kıymet, fiziki bir varlığa değil; bir hakka dayanan ve alınıp satılabilen finansal araçtır.
Temel Türleri:
![]() | ![]() |
---|---|
Hisse Senetleri | Ortaklık payını temsil eder – şirket sahipliğidir |
Tahviller | Borçlanma aracıdır – sabit getirilidir |
Bonolar | Kısa vadeli borç senetleri |
Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (VDMK) | Gayrimenkul, kredi vb. teminatlı kâğıtlar |
Katılım Sertifikaları | Faizsiz finans kurumlarının pay belgeleri |

2. Menkul Kıymet İşlemlerinin Hukuki Çerçevesi
Türkiye'de bu işlemler Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) çerçevesinde düzenlenir.
Gözetim ve denetim ise Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yapılır.
Temel Düzenlemeler:
![]() | ![]() |
---|---|
İhraç Süreci | SPK'ya başvuru, izahname onayı, kamuyu aydınlatma |
Aracı Kurumlar | SPK lisanslı aracı kurumlarla işlem yapılması zorunlu |
Takas ve Saklama | Takasbank & Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) gözetiminde |
Borsa İşlemleri | Borsa İstanbul (BIST) kuralları geçerlidir |
İzahnâme & Sirküler | Yatırımcıyı bilgilendirme zorunluluğu |

3. Menkul Kıymet İşlemlerinde Hukuki Riskler ve Çözümler
![]() | ![]() |
---|---|
Bilgi suistimali (insider trading) | SPK denetimi ve cezai yaptırımlar |
Piyasa dolandırıcılığı | Hileli işlemlerin suç sayılması (madde 107 SPK) |
Yatırımcı zararları | Tazminat ve dava hakkı, bireysel başvuru yolları |
Vergisel uyuşmazlıklar | Gelir İdaresi Başkanlığı düzenlemeleri |
Sözleşme ihlalleri | SPK mevzuatıyla uyumlu sözleşme tasarımları |

Sonuç: Menkul Kıymetler, Hukukun Kılcal Damarlarında Akarken
Bu dünyada kâr da var risk de…
Ama hepsinin üzerinde duran bir çatı var: Hukuk.
O çatı olmadan hiçbir sermaye aracı güven vermez.
Çünkü hukuk, yalnızca kanun değil; güvenin ta kendisidir.
“Menkul kıymet; yazılı bir değer değil, yazılı bir sözdür. O sözün kefili ise hukuktur.”
– Ersan Karavelioğlu
Son düzenleme: